بقعه شيخ صفي اردبيلي در فهرست ميراث جهاني به ثبت رسيده است.
باورتان ميشود در همين ايران خودمان چند عالي قاپو داريم؟ يكي در اصفهان، يكي در قزوين و ديگري در اردبيل! مقبره شيخ صفي اردبيلي به همراه چند مقبره و بناي تاريخي ديگر در عالي قاپوي اردبيل قرار دارد و در اين صفحه قصد داريم با هم به اين مكان سفر كنيم تا از شگفتيهاي معماري آن به وجد بياييم. مجموعه مقبرههاي مجموعه شيخ صفي الدين اردبيلي در فهرست جهاني يونسكو به ثبت رسيده است. با صفحه گردشگري مجله پيام دلتا همراه باشيد.
مقبره شيخ صفي اردبيلي كجاست؟
مقبره شيخ صفي در ميدان عالي قاپوي اردبيل قرار دارد. در اين مجموعه زيبا تنها آرامگاه شيخ صفيالدين وجود ندارد، بلكه چندين آرامگاه متعلق به پادشاهان صفوي و بزرگان آن دوره است. چيني خانه، سردر ورودي، راهرو مياني، جنت سرا، حياط بزرگ، چلهخانه، حرمخانه، نماي بيروني قنديلخانه، شهيدگاه، آرامگاه شاه اسماعيل و گنبد اللهالله، از قسمتهاي تشكيلدهنده اين مجموعه است كه هر يك از آنها خصوصيات منحصربهفردي دارد. كشته شدگان جنگ چالدران نيز در اين مجموعه به خاك سپرده شدهاند.
چرا مقبره شيخ صفي اهميت دارد؟
شيخ صفي،جد بزرگ پادشاهان صفوي است. پادشاهان صفوي مذهب شيعه را در ايران به رسميت شناختند و در ترويج آن كوشيدند. از اين رو مجموعه شيخ صفي اردبيلي، افزون بر ارزشهاي معماري و تاريخي، از نظر معنوي هم براي ايرانيان ارزشمند است. آرامگاه شيخ صفي الدين اردبيلي، عارف و شاعر بزرگ، بزرگترين، كاملترين و برجستهترين خانقاه است كه با استفاده از معماري سنتي ايراني (ايلخاني و تيموري) و با الهام از تصوف بنا شده است. اين مجموعه كلكسيون فاخرترين هنرهاي تجسمي ايراني است. عاليترين نوع كاشيكاري معرق، مقرنس كاري، گچ بري كتيبههاي نفيس، خط خطاطان بزرگ دوره صفوي، منبتهاي ارزنده، نقرهكاري، تذهيب و طلاكاري، نقاشي، تُنگ بري و … را در اين مجموعه ميتوانيد ببينيد و لذت ببريد.
چهار حياط دارد
مجموعه شيخ صفي چهار حياط دارد: حياط باغچه (بزرگ ترين حياط)، حياط بزرگ، كه مجموعه ي بناهاي اصلي دور آن قرار دارند، حياط كوچك، فضايي بين دو حياط باغچه و حياط بزرگ، و حياط جنوبي يا شهيدگاه است.
گنبدي به نام الله الله!
گنبد الله الله در بالاي مقبره برجي شيخ صفيالدين قرار گرفته است و هسته مركزي مجموعه را تشكيل ميدهد. اين گنبد توسط صدرالدين موسي بنا شده است. استوانهاي آجري شكل است كه بر روي قاعده سنگي هشت ضلعي قرار گرفته و به گنبدي كمخيز در بالا ختم ميشود. بيون برج و گنبد، با كاشيكاري فيروزهاي تزيين شده است. روي كاشي، كلمه جلاله الله به كرات تكرار شده. براي اين گنبد را الله الله ميگويد. بعضي از كارشناسان ميگويند احتمالا مقبره از ابتدا گنبد نداشته است و گنبدش، بعدها در طول زمان به آن اضافه شده.
قبر شيخ صفيالدين در مركز محوطه هشت ضلعي، داخل آرامگاه با صندوق چوبي منبّت و خاتمكاري ارزشمندي پوشش داده شده كه در گذشته به جواهر آراسته بوده است. اما اكنون خبري از جواهر در آنجا نيست. كتيبه مفصلي به خط ثلث در حاشيه بالاي آن نوشته شده است كه حاوي عباراتي مانند نام مالك آرامگاه است. روي لوحي نقرهاي، نام سازنده صندوق نوشته شده است.
سقف داخل بقعه شيخ صفي بسيار ديدني است! كافيست سرتان رابالا بگيريد و از چيزي كه ميبينيد غرق در لذت شويد. اين سقف به زيبايي با هنرهاي ايراني و اسلامي تزئين شده است.
نكات مهم در بازديد از بقعه شيخ صفي
مجموعه گرچه مذهبي نيست، اما شئونات را رعايت كنيد. از خوردن و آشاميدن در بقعهها خودداري كنيد. سر و صداي زياد نكنيد. نيازي به داشتن تجهيزات خاصي نداريد. مجموعه در وسط شهر است و به حدود يك ساعت زمان براي بازديد نياز داريد. عكاسي بدون سه پايه ايرادي ندارد. اما مجاز به استفاده از سه پايه عكاسي نيستيد. افراد با نيازمنديهاي خاص امكان بازديد از مجموعه را دارند. تردد ويلچر امكان پذير است. به نظر ميرسد مجموعه از جذابيت كافي براي كودكان اتيسم برخوردار نيست و حوصله آنها را سر ميبرد. بازديد از اين مكان را به خانوادههاي داراي فرزند اوتيسم صرفا به اين دليل پيشنهاد نميكنيم.
بقعه شيخ صفي اردبيلي در فهرست ميراث جهاني به ثبت رسيده است.
باورتان ميشود در همين ايران خودمان چند عالي قاپو داريم؟ يكي در اصفهان، يكي در قزوين و ديگري در اردبيل! مقبره شيخ صفي اردبيلي به همراه چند مقبره و بناي تاريخي ديگر در عالي قاپوي اردبيل قرار دارد و در اين صفحه قصد داريم با هم به اين مكان سفر كنيم تا از شگفتيهاي معماري آن به وجد بياييم. مجموعه مقبرههاي مجموعه شيخ صفي الدين اردبيلي در فهرست جهاني يونسكو به ثبت رسيده است. با صفحه گردشگري مجله پيام دلتا همراه باشيد.
مقبره شيخ صفي اردبيلي كجاست؟
مقبره شيخ صفي در ميدان عالي قاپوي اردبيل قرار دارد. در اين مجموعه زيبا تنها آرامگاه شيخ صفيالدين وجود ندارد، بلكه چندين آرامگاه متعلق به پادشاهان صفوي و بزرگان آن دوره است. چيني خانه، سردر ورودي، راهرو مياني، جنت سرا، حياط بزرگ، چلهخانه، حرمخانه، نماي بيروني قنديلخانه، شهيدگاه، آرامگاه شاه اسماعيل و گنبد اللهالله، از قسمتهاي تشكيلدهنده اين مجموعه است كه هر يك از آنها خصوصيات منحصربهفردي دارد. كشته شدگان جنگ چالدران نيز در اين مجموعه به خاك سپرده شدهاند.
چرا مقبره شيخ صفي اهميت دارد؟
شيخ صفي،جد بزرگ پادشاهان صفوي است. پادشاهان صفوي مذهب شيعه را در ايران به رسميت شناختند و در ترويج آن كوشيدند. از اين رو مجموعه شيخ صفي اردبيلي، افزون بر ارزشهاي معماري و تاريخي، از نظر معنوي هم براي ايرانيان ارزشمند است. آرامگاه شيخ صفي الدين اردبيلي، عارف و شاعر بزرگ، بزرگترين، كاملترين و برجستهترين خانقاه است كه با استفاده از معماري سنتي ايراني (ايلخاني و تيموري) و با الهام از تصوف بنا شده است. اين مجموعه كلكسيون فاخرترين هنرهاي تجسمي ايراني است. عاليترين نوع كاشيكاري معرق، مقرنس كاري، گچ بري كتيبههاي نفيس، خط خطاطان بزرگ دوره صفوي، منبتهاي ارزنده، نقرهكاري، تذهيب و طلاكاري، نقاشي، تُنگ بري و … را در اين مجموعه ميتوانيد ببينيد و لذت ببريد.
چهار حياط دارد
مجموعه شيخ صفي چهار حياط دارد: حياط باغچه (بزرگ ترين حياط)، حياط بزرگ، كه مجموعه ي بناهاي اصلي دور آن قرار دارند، حياط كوچك، فضايي بين دو حياط باغچه و حياط بزرگ، و حياط جنوبي يا شهيدگاه است.
گنبدي به نام الله الله!
گنبد الله الله در بالاي مقبره برجي شيخ صفيالدين قرار گرفته است و هسته مركزي مجموعه را تشكيل ميدهد. اين گنبد توسط صدرالدين موسي بنا شده است. استوانهاي آجري شكل است كه بر روي قاعده سنگي هشت ضلعي قرار گرفته و به گنبدي كمخيز در بالا ختم ميشود. بيون برج و گنبد، با كاشيكاري فيروزهاي تزيين شده است. روي كاشي، كلمه جلاله الله به كرات تكرار شده. براي اين گنبد را الله الله ميگويد. بعضي از كارشناسان ميگويند احتمالا مقبره از ابتدا گنبد نداشته است و گنبدش، بعدها در طول زمان به آن اضافه شده.
قبر شيخ صفيالدين در مركز محوطه هشت ضلعي، داخل آرامگاه با صندوق چوبي منبّت و خاتمكاري ارزشمندي پوشش داده شده كه در گذشته به جواهر آراسته بوده است. اما اكنون خبري از جواهر در آنجا نيست. كتيبه مفصلي به خط ثلث در حاشيه بالاي آن نوشته شده است كه حاوي عباراتي مانند نام مالك آرامگاه است. روي لوحي نقرهاي، نام سازنده صندوق نوشته شده است.
سقف داخل بقعه شيخ صفي بسيار ديدني است! كافيست سرتان رابالا بگيريد و از چيزي كه ميبينيد غرق در لذت شويد. اين سقف به زيبايي با هنرهاي ايراني و اسلامي تزئين شده است.
نكات مهم در بازديد از بقعه شيخ صفي
مجموعه گرچه مذهبي نيست، اما شئونات را رعايت كنيد. از خوردن و آشاميدن در بقعهها خودداري كنيد. سر و صداي زياد نكنيد. نيازي به داشتن تجهيزات خاصي نداريد. مجموعه در وسط شهر است و به حدود يك ساعت زمان براي بازديد نياز داريد. عكاسي بدون سه پايه ايرادي ندارد. اما مجاز به استفاده از سه پايه عكاسي نيستيد. افراد با نيازمنديهاي خاص امكان بازديد از مجموعه را دارند. تردد ويلچر امكان پذير است. به نظر ميرسد مجموعه از جذابيت كافي براي كودكان اتيسم برخوردار نيست و حوصله آنها را سر ميبرد. بازديد از اين مكان را به خانوادههاي داراي فرزند اوتيسم صرفا به اين دليل پيشنهاد نميكنيم.